بیماری‌های لثه می‌توانند عوارض جدی برای سلامتی دهان و دندان‌ها ایجاد کنند. عفونت‌ها و التهابات لثه به تدریج بافت‌های نرم و استخوان نگهدارنده دندان را تخریب کرده و در نهایت به از دست رفتن دندان‌ها منتهی شوند. به همین دلیل، درمان بیماری‌های لثه بسیار اهمیت دارد تا از تشدید بیماری جلوگیری شود و سلامتی دهان و دندان‌ها را تضمین کرد.
انواع مختلف درمان‌ها از جمله دارویی، جراحی، و روش‌های پیشرفته‌تری مانند لیزر تراپی برای مدیریت و بهبود وضعیت بیماری‌های لثه ارائه می‌شود. انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی بستگی به شدت بیماری و شرایط هر فرد دارد که باید توسط دندانپزشک متخصص لثه تعیین گردد.
بررسی مفهوم عفونت لثه (Gum infection)
.jpg)
عفونت لثه یک وضعیت خطرناک در دهان است که علاوه بر ایجاد عفونت، منجر به التهاب لثه و فشار روی فک‌ها می‌شود. اگر با این نوع عفونت مواجه شوید، ضروری است که به سرعت آن را درمان کنید. در واقعیت، مسأله مهم‌تر از دردناک بودن عفونت لثه است.
این عفونت ممکن است به مسائل جدی‌تری منجر شود، از جمله بیماری‌های پیشرفته دندانی. در غیر این صورت، عفونت لثه فقط به عنوان یک التهاب لثه ظاهر می‌شود. مکان عفونت لثه در دهان شما در زیر لثه و به عبارت دقیق‌تر در فضای میان لثه و دندان‌ها واقع شده است.
این موضوع باعث اتصال دندان‌ها به لثه شده و فشاری بر روی ریشه دندان ایجاد می‌کند، که به بافت لثه خسارت می‌زند. وقتی بافت لثه آسیب می‌بیند، شکافی در ریشه دندان به وجود می‌آید که می‌تواند باکتری‌ها را وارد کند و این منجر به عفونت لثه می‌شود. با توجه به اینکه لثه‌ها نقش مهمی در حمایت از دندان‌ها دارند، حفظ آنها در وضعیت سلامت دهان، بسیار اهمیت دارد.
علت بیماری لثه
بیماری لثه بیشتر از هر چیزی به پلاک دندانی مرتبط است. پلاک دندان یک لایه نازک و چسپنده است که شامل باکتری‌ها، مواد معدنی، و باقیمانده‌های بسیار ریز مواد غذایی می‌شود. این پلاک تقریباً روزانه و بعد از خوردن مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها (به جز آب) تولید می‌شود. روش‌های پاک‌سازی پلاک شامل مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان است.
اگر روزانه پلاک دندانی را پاک نکنید، به تدریج انباشته و تبدیل به تارتار سخت خواهد شد. تارتار به زیر بافت لثه نفوذ کرده و باعث ایجاد بیماری‌های لثه می‌شود. تارتار را می‌بایست تنها در مطب دندانپزشک برداشت.
لثه‌ها در نقطه‌ای کمی پایین‌تر از لبه‌های قابل مشاهده‌ی لثه و دندان‌ها به دندان‌ها چسبیده‌اند. در قسمت خارجی لثه، یک فضای کوچک وجود دارد که اجازه ورود مواد غذایی و جرم به این فضا را می‌دهد، و این موضوع منجر به ایجاد عفونت یا التهاب لثه می‌شود. جرم یا پلاک یک لایه نازک از باکتری‌هاست که به صورت مداوم روی سطح دندان تشکیل می‌شود. اگر فرد بهداشت دهان و دندان خود را رعایت ننماید، این پلاک‌ها سفت شده و تبدیل به تارتار می‌شوند. هنگامی که پلاک زیر خط لثه گسترش یابد، باعث ایجاد عفونت لثه خواهد شد.
اگر التهاب لثه مورد درمان قرار نگیرد، ممکن است به جدا شدن لثه از دندان‌ها منجر شود و بافت نرم و استخوان حمایت‌کننده دندان را تضعیف کند. در این شرایط، دندان‌ها ممکن است به تدریج لق شوند و عفونت به تدریج پیشرفت کند و باعث از دست رفتن دندان‌ها شود.
عفونت لثه معمولاً به دلیل موارد مختلفی ایجاد می‌شود. این علائم را می‌توان در مرحله‌های مختلف بیماری لثه مشاهده کرد و تشدید آنها ممکن است به عفونت پیشرفته‌تر منجر شود. برخی از عوامل و علائم عفونت لثه به شرح زیر هستند:
- تورم لثه: لثه‌ها ممکن است تورم کرده و پف کنند.
- حساسیت لثه: لثه‌ها ممکن است حساسیت زیادی داشته باشند و در معرض خونریزی قرار بگیرند، به ویژه هنگام مسواک‌زدن یا استفاده از نخ دندان.
- خونریزی لثه: لثه‌ها ممکن است بعد از مسواک‌زدن یا فشار آسان به آنها خونریزی کنند.
- قرمزی لثه: لثه‌ها ممکن است قرمز و ملتهب شوند.
- تغییر رنگ لثه: در برخی موارد، لثه‌ها به علت کمبود اکسیژن در خون، تغییر رنگ می‌دهند.
- پس‌رفتن لثه‌ها: اگر لثه از دندان‌ها فاصله بگیرند و پس‌رونده شوند، این نیز نشانگر تخریب لثه است.
- درد: در برخی موارد، عفونت لثه ممکن است با درد همراه باشد.
- بوی بد دهان: عفونت لثه ممکن است باعث بوی بد دهان شود.
- طعم بد در دهان: برخی افراد ممکن است طعم نامطبوعی در دهان حس کنند.
بیماری لثه اگر پیشرفت کند، ممکن است به عفونت پیشرفته‌تر منجر شود و حفره‌های عمیقی در لثه‌ها ایجاد شود. این حفره‌ها معمولاً با باکتری‌ها آلوده می‌شوند و مواد غذایی باقی مانده در آنها تجمع می‌یابد. درمان به موقع و پیگیری منظم از اهمیت بسیاری برخوردار است تا عفونت لثه پیشرفت نکند.
انواع بیماری لثه
بیماری لثه یا پریودنتال در دو مرحله اصلی شناخته می‌شود: ژنژیویت و پریودنتیت. این بیماری نوعی عفونت باکتریایی مزمن است که بر لثه‌ها و استخوان‌های نگهدارنده دندان تأثیر می‌گذارد. ابتدا پلاک دندانی، یک لایه بدون رنگ و چسبناک که روزانه روی دندان‌ها تشکیل می‌شود، باعث التهاب لثه‌ها می‌شود.
- ژنژیویت
مرحله اول، ژنژیویت نام دارد که خفیف‌ترین نوع بیماری لثه است. این مرحله منجر به قرمز شدن و تورم لثه‌ها می‌شود و احتمالا در لثه‌ها خونریزی ایجاد می شود. در این مرحله، بیمار احساس ناراحتی کمی می‌کند یا حتی ممکن است بدون درد و ناراحتی باشد. عمدتاً ژنژیویت به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان رخ می‌دهد و با درمان تخصصی و رعایت بهداشت دهانی معمولاً بهبود می‌یابد. - پریودنتیت
اگر ژنژیویت به موقع درمان نشود، ممکن است به مرحله دوم یعنی پریودنتیت منجر شود. پلاک دندانی به مرور زمان گسترش می‌یابد و زیر خط لثه رشد می‌کند. سموم توسط باکتری‌های موجود در پلاک تحریک می‌شوند و یک واکنش التهابی مزمن را آغاز می‌کنند که باعث تخریب بافت‌ها و استخوان‌های نگهدارنده دندان می‌شود و آنها را از بین می‌برد.
در این مرحله، لثه‌ها از دندان‌ها جدا می‌شوند و پاکت‌هایی (فضای میان دندان و لثه) تشکیل می‌شوند که عفونت می‌گیرد. این پاکت‌ها با پیشرفت بیماری عمیق‌تر می‌شوند و باعث تخریب بیشتری از استخوان و بافت لثه می‌شوند. این واکنش تخریبی عمدتاً علائم خفیفی تولید می‌کند، و در نهایت، دندان‌ها لق می‌شوند و ممکن است باشد که کشیده شوند.
بیماری لثه انواع مختلفی دارد که در زیر به شرح شایع‌ترین گونه‌های آن اشاره می‌شود:
- پریودنتیت تهاجمی: این نوع پریودنتیت در بیمارانی رخ می‌دهد که در صورت عدم ابتلا به این بیماری، لثه‌ها و دندان‌های آنها به طور کلی سالم هستند. از ویژگی‌های این نوع پریودنتیت می‌توان به سرعت از بین رفتن پیوندهای بین دندان و بافت، تخریب استخوان، و وجود تاریخچه خانوادگی اشاره کرد.
- پریودنتیت مزمن: این نوع پریودنتیت به تحلیل پیشرونده بافت‌های نگهدارنده دندان و استخوان‌ها و تشکیل پاکت‌ها و تحلیل رفتن لثه اشاره کرد. این نوع پریودنتیت شایع‌ترین نوع آن است.
- پریودنتیت نشانه‌ی یک بیماری سیستمی: این نوع بیماری لثه معمولاً از سنین پایین آغاز می‌شود و با عارضه‌های سیستمی مانند ناراحتی قلبی، بیماری‌های تنفسی، و دیابت مرتبط است.
- بیماری نکروز لثه: این بیماری لثه به همراه نکروز یا مرگ بافت‌های لثه، رباط پریودنتال، و استخوان آلوئول اتفاق می‌افتد. این آسیب‌ها عمدتاً در بیماران دچار عارضه‌های سیستمی مانند عفونت HIV، سوءتغذیه، و سرکوب سیستم ایمنی دیده می‌شود.
انواع مختلف بیماری لثه که بیان شد، نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارند تا از تخریب لثه و استخوان جلوگیری شود و از دست رفتن دندان‌ها جلوگیری شود.
سایر بیماری های مرتبط با بافت لثه
ممکن است علاوه بر ژنژیویت و پریودنتیت، افراد با مشکلات دیگری در لثه‌ها روبرو شوند. در زیر به صورت خلاصه به برخی از این مشکلات اشاره می‌شود:
- سفید شدن لثه‌ها: سفید شدن لثه‌ها ممکن است ناشی از عفونت قارچی به نام "برفک دهانی" باشد. در این مورد، دندانپزشک ممکن است قارچ را از سطح لثه‌ها جدا کرده و راهکارهای لازم برای جلوگیری از بازگشت آن را توصیه کند. عوامل مختلف دیگر نیز ممکن است منجر به سفیدی لثه‌ها شوند.
- لوکوپلاکی (دهان پیسی): دهان پیسی یا لوکوپلاکی نوع دیگری از بیماری سفید شدن لثه است. در این مورد، دهان از لکه‌های سفیدی پوشیده می‌شود که ممکن است در آینده به سرطان تبدیل شوند. بیماری لوکوپلاکی به علت مصرف افراطی الکل و تنباکو ایجاد می‌شود.
- سیاه شدن رنگ لثه‌ها در اثر نکروز بافتی: در بیماری نکروز، رنگ لثه‌ها به دلیل مرگ سلول‌های لثه سیاه می‌شود. این بیماری معمولاً ناشی از عواملی مانند عفونت ویروسی، ایدز، استرس، مصرف مواد مخدر و تنباکو، و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است.
- بیماری پریودنتال: پریودنتال یک بیماری لثه است که به ساختمان رشته‌های لیگامنت پریودونتال، که دندان‌ها را به استخوان فک متصل می‌کنند، آسیب می‌رساند. اگر هر نوع اختلال در ساختمان این رشته‌های لیگامان پریودنتال رخ دهد، ممکن است منجر به از دست رفتن دندان شود.
این بیماری معمولاً با لق شدن دندان‌ها، ورم و تغییر رنگ قرمز یا بنفش شدن لثه‌ها، بوی بد دهان، تحلیل لثه‌ها، و خروج چرک از بین لثه‌ها و دندان‌ها همراه است. این بیماری در مردان بیشتر از زنان و در سنین بالای 30 سالگی شایع‌تر است.
روش‌های درمانی مشکلات لثه
برای درمان مشکلات لثه، ابتدا باید از شر پلاک دندانی و تارتار (سنگ دندان) زیر خط لثه خلاص شوید. انجام جرم‌گیری عمیق می‌تواند به بیرون کشیدن تارتار، باکتری‌ها و تمیز کردن زیر خط لثه کمک کند. در ادامه به توضیح برخی از روش‌های درمانی بیشتر مشکلات لثه می‌پردازیم:
- روت پلنینگ (Root Planing) : روت پلنینگ یک روش درمانی برای بیماری لثه خفیف است. در این روش، جرم دندان‌ها (مخصوصاً در خط لثه) زدوده می‌شود و تمام پلاک‌ها نیز برداشته می‌شوند. این روش به بهبود وضعیت لثه و دندان‌ها کمک می‌کند. اگر بیماری لثه شما شدیدتر باشد، لازم است جرم‌گیری یا اسکیلینگ عمقی زیر خط لثه برای شما انجام شود.
- جرم‌گیری دندان (Scaling) : در این روش، دندانپزشک از وسیله‌ای به نام "اسکالر" استفاده می‌کند تا پلاک و تارتار را از دندان‌ها و زیر خط لثه‌ها پاک کند.
- ارتودنسی دندان: وجود مال اکلوژن (نامرتبی و ناهماهنگی دندان‌ها) ممکن است باعث شود که به راحتی نتوان دندان‌ها را مسواک زد. در این صورت، رعایت بهداشت دهان و دندان دشوار می‌شود و می‌تواند به سمت بیماری‌های لثه سوق دهد. به کمک ارتودنسی و صاف‌ومنظم کردن دندان‌ها، می‌توان به بهبود بهداشت دهان و دندان و ارتقاء زیبایی لبخند کمک کرد.
- لیزری تراپی: لیزری تراپی یک روش پیشرفته در درمان عفونت لثه است. از طریق استفاده از لیزر، باکتری‌ها را می‌کشد و التهاب لثه را کاهش می‌دهد.
درمان بیماری لثه
برای درمان عفونت لثه، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه به توضیح این روش‌ها از جمله دارویی و جراحی می‌پردازیم:
درمان با داروها
- دهانشویه‌های ضد عفونی کننده: از دهانشویه‌های ضد باکتری برای کشتن باکتری‌ها و عفونت لثه استفاده می‌شود. این دهانشویه‌ها می‌توانند به تقویت بهداشت دهان و دندان کمک کنند.
- آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: برخی آنتی‌بیوتیک‌ها به صورت ژل یا معجون موضعی برای درمان ناحیه‌های خاص عفونت لثه استفاده می‌شوند.
- آنتی‌بیوتیک‌های موثر بر باکتری‌های دهان: آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به صورت خوراکی مصرف شوند تا باکتری‌های دهان را کنترل کنند. داکسی‌سایکلین نوع آنتی‌بیوتیک است که با جلوگیری از ساخت پروتئین‌های باکتریایی، رشد باکتری‌ها را متوقف می‌کند.
درمان با جراحی
اگر عفونت لثه شدید باشد و به حدی پیشرفت کرده باشد که بافت‌های استخوان فک یا بافت‌های نرم دهان را تحلیل کند، جراحی به عنوان یک روش درمان مطرح می‌شود. تعدادی از روش‌های جراحی برای درمان عفونت لثه عبارتند از:
- جراحی فلپ (Flap Surgery) : در این جراحی، لثه‌ها از روی سطح دندان‌ها جدا شده و زیر آنها عمیقاً از هرگونه جرم و باکتری تمیز می‌شود. در نهایت، لثه‌ها در مکان خود دوباره بخیه زده می‌شوند.
- پیوند لثه (Gum Graft) : در این جراحی، یک تکه از بافت سقف دهان جدا شده و در محل لثه عفونت کرده و در ناحیه ریشه دندان پیوند زده می‌شود. این جراحی به بهبود و تقویت لثه‌ها و جلوگیری از تشدید بیماری کمک می‌کند.
- پیوند استخوان فک (Bone Graft) : در این جراحی، بافت استخوان به ناحیه لثه پیوند داده می‌شود تا فرآیند استخوان‌سازی در ناحیه استخوان فک تقویت شود.
- افزایش طول تاج دندان (Crown Lengthening) :در بعضی موارد، لثه‌های اضافی و نامناسب می‌توانند باعث شوند دندان‌ها سریع‌تر کراون شوند. این جراحی با تنظیم لثه‌ها و کوتاه‌تر کردن آنها انجام می‌شود.
در هر صورت، انتخاب روش مناسب برای درمان عفونت لثه بستگی به شدت بیماری و مشکلات خاص هر فرد دارد، بنابراین مشورت با دندانپزشک متخصص لثه در این موارد بسیار مهم است.
سخن آخر
درمان بیماری‌های لثه از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا عدم توجه به این مسئله می‌تواند منجر به از دست رفتن دندان‌ها و تأثیرات جدی بر روی کیفیت زندگی و سلامتی کلی دهانی شود. برای حفظ و بهبود سلامت لثه و جلوگیری از تشدید بیماری‌های لثه، رعایت بهداشت دهانی منظم، مراجعات دوره‌ای به دندانپزشک جهت جرم‌گیری برنامه‌ریزی شده و توصیه‌های دیگر از جمله تغذیه مناسب و کنترل عوامل خطرناک از جمله سیگار کشیدن و استرس ضروری است.
سوالات متداول
- بیماری‌های لثه به چه عللی ایجاد می‌شوند؟
بیماری‌های لثه معمولاً ناشی از تجمع پلاک دندانی و تارتار، باکتری‌های موجود در دهان، عوامل ژنتیکی، استفاده از تنباکو و سیگار، استرس، تغییرات هورمونی، دیابت و عوامل دیگری می‌توانند داشته باشند. - چه علائم و نشانه‌هایی برای شناسایی عفونت لثه وجود دارد؟
علائم عفونت لثه شامل تورم، قرمزی، خونریزی لثه، درد، بدبوی دهان، تغییر رنگ لثه، و در بعضی موارد پس رفتن لثه‌ها می‌باشد. - چگونه می‌توان عفونت لثه را پیشگیری کرد؟
پیشگیری از عفونت لثه شامل مراقبت دهانی منظم، مصرف غذاهای سالم، قطع سیگار و تنباکو، کنترل عوامل خطرناک مانند دیابت، استرس، و تغییرات هورمونی، و مراجعات دوره‌ای به دندانپزشک جهت جرم‌گیری و دیاگنوز می‌باشد. - چه گونه درمان‌هایی برای عفونت لثه وجود دارد؟
درمان‌های عفونت لثه شامل جرم‌گیری عمیق، روت پلنینگ، ارتودنسی دندان، لیزری تراپی، و در صورت لزوم، جراحی فلپ، پیوند لثه، پیوند استخوان فک، و افزایش طول تاج دندان می‌شوند. - چگونه می‌توان از داروها در درمان عفونت لثه استفاده کرد؟
درمان عفونت لثه با داروهای دهانشویه‌های ضد عفونی کننده، آنتی بیوتیک‌های موضعی، و آنتی بیوتیک‌های سیستمی انجام می‌شود. داروها بستگی به شدت عفونت و تشخیص دندانپزشک استفاده می‌شوند.
نظری ثبت نشده