درمانهای ترمیمی دندان، یک زمینه مهم در حوزه دندانپزشکی است که به ترمیم و بازسازی دندانهای آسیب دیده، پوسیده، شکسته یا از دست رفته میپردازد. این درمانها به افراد کمک میکنند تا دندانهای سالم و جذابی داشته باشند و عملکرد جویدن و گفتار را بهبود بخشند. انواع مختلفی از مواد و تکنیکهای ترمیمی وجود دارند که بسته به نیازها و وضعیت دندان، دندانپزشک میتواند بهترین راه حل را برای هر بیمار انتخاب کند. این درمانها باعث بهبود عملکرد و زیبایی دندانها میشوند و مشکلات مرتبط با دندانهای آسیب دیده را رفع خواهد کرد.
شیوه معاینه جهت ترمیم دندان پوسیده
معاینه ظاهری دندان
بعضی نقاط دندان که تغییر رنگ کردهاند، ممکن است نشانه پوسیدگی باشند، اما همه تغییرات رنگی به این معنا نیستند. دندانپزشک متخصص برای شناسایی احتمالی پوسیدگی از وسیلهای فلزی استفاده میکند. مینای دندانی که سالم است، سخت و مقاوم است و میتواند فشار این ابزار فلزی را تحمل کند.
اگر دندان پوسیده باشد، مینای دندان نرمتر است و اکسپلورر ممکن است کمی به آن چسبند. این فشار اضافی باعث وارد آمدن آسیب به دندانهای سالم میشود. همچنین، این ابزار ممکن است باعث شود که باکتریها گسترش یابند و پوسیدگی به دندانهای دیگر منتقل شوند.
چه کسانی باید از درمانهای ترمیمی استفاده کنند؟
امروزه در حوزه دندانپزشکی تغییرات زیادی اتفاق افتاده است. در گذشته، در مواقع دنداندرد، راه حلهایی مانند کشیدن دندان معمولاً پیشنهاد میشد. اما امروزه این گونه نیست. اصلیترین هدف دندانپزشکان، حفظ دندانهای طبیعی شماست. هیچ دندان مصنوعی به اندازه دندانهای طبیعی ارزش ندارد. بنابراین برای حفظ دندانهای خود، مهم است که روشهای ترمیمی را بشناسید و در صورت نیاز از آنها استفاده کنید.
روشهای ترمیم دندان برای افرادی که شرایط زیر را دارند، مورد استفاده قرار میگیرد:
- افرادی که دندانهایشان دچار پوسیدگیهای سطحی یا عمیق شدهاند.
- آنهایی که دندانهایشان شکسته یا لبپریده شدهاند.
- افرادی که دندانهای آنها ضعیف هستند و جنس دندانهای آنها قوی نیست.
- افرادی که میخواهند دندانهای رنگگرفته خود را ترمیم کنند.
- آنهایی که پلاک دندانی یا جرم دندانی به دندانهایشان آسیب زدهاست.
- کودکانی که دندانهای شیری آنها آسیب دیده و هنوز زمان افتادن دندانهای آنها نرسیدهاست.
روش های تشخیص پوسیدگی دندانها
یکی از روشهای تشخیص پوسیدگی در دندانها استفاده از رنگ مخصوصی است که روی دندانها اعمال میشود. خاصیت این رنگ این است که تنها به بخشهای پوسیده دندان متصل میشود و به این ترتیب، افراد میتوانند نواحی پوسیده را تشخیص دهند.
تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس هم یک روش معتبر برای تشخیص پوسیدگی در دندانهاست. این تصاویر معمولاً میتوانند پوسیدگیهایی که در مینا در نقاط تماس دندانها و همچنین در عاج دندان واقع شدهاند را نشان دهند.
با این حال، تصاویر اشعه ایکس برای تشخیص پوسیدگیهای کوچک در نواحی بالایی دندانها ممکن است به اندازه کافی دقیق نباشند. همچنین، وجود مواد پرکننده دندان یا ترمیمهایی که بر روی دندانها انجام شده است، ممکن است باعث شود که پوسیدگی دندانها به طور واضح مشخص نشود.
یکی از روشهای دقیقتر برای تشخیص پوسیدگی دندانها، استفاده از فلورسانس لیزر است. این روش به تحلیل تغییرات ناشی از پوسیدگی در دندانها میپردازد و به ویژه برای تشخیص حفرهها و شکافهایی در سطح بالایی دندانهای آسیاب مناسب است.
لازم به ذکر است که پوسیدگی تنها دلیل برای انجام ترمیم دندان نیست، بلکه دلایل دیگری مانند شکستگی و ترکخوردگی دندان، فرسودگی دندان به دلیل قروچهها، و استفاده نادرست از دندانها برای باز کردن اشیاء ممکن است نیاز به ترمیم دندان داشته باشند.
روش های ترمیم دندان پوسیده
دو روش ترمیم دندان وجود دارد:
- ترمیم مستقیم: در این روش ترمیم، در جلسه اول پوسیدگی دندان برداشته میشود و دندان برای ترمیم آماده میشود. دندانپزشک دارای گزینههای متعددی برای پر کردن و ترمیم دندانهاست. به عنوان مثال، میتوان از موادی مانند گلاس یا رزین آینومر برای پر کردن نواحی نزدیک به ریشه دندان یا مناطقی که تحت فشار کمتری قرار دارند، استفاده کرد.
- ترمیم غیرمستقیم: در روش ترمیم غیرمستقیم، دندان تراش خورده و پوسیدگی از داخل دندان برداشته میشود. سپس یک قالب از دندان تهیه میشود و ماده ترمیمی در آزمایشگاه ساخته میشود. در جلسه دیگری، ماده ترمیمی در دهان بیمار قرار میگیرد و به داخل دندان چسبانده میشود. مواد ترمیمی گاهاً برای تاج دندان استفاده میشوند تا بخشی از دندان را پر کنند که فشار جویدن را تحمل کند و نیاز به مواد مقاومتری دارد. همچنین، این مواد برای حفرههای درونی دندان نیز مورد استفاده قرار میگیرند و میتوان از موادی مانند طلا، سرامیک و یا رزین برای ترمیم استفاده کرد.
منظور از آسیب های کوچک و جزئی دندانی چیست؟
آسیبهای جزئی در دندانها به مشکلات کوچک و محدودی اشاره دارند که در سطح مینای دندان ایجاد میشوند و به طور معمول در مراحل ابتدایی قابل ترمیم و بهبود هستند. اگر این آسیبها به موقع تشخیص داده و ترمیم شوند، از تبدیل شدن به مشکلات جدی تر جلوگیری میکنند. به همین دلیل توصیه میشود که به صورت دورهای و هر 6 ماه یک بار به مطب دندانپزشک مراجعه شود.
عواملی که ممکن است به بروز آسیبهای جزئی دندان منجر شوند عبارتند از:
- پوسیدگی دندان سطحی.
- لبپریدگی جزئی دندان.
- تغییر رنگ و ایجاد لکههای دندان.
- ترکخوردگی جزئی دندان.
درمانهای اولیه برای آسیبهای جزئی دندان شامل موارد زیر میشود:
- فلورایدتراپی و فیشور سیلانت تراپی: استفاده از فلوراید به عنوان یک ماده تقویتی برای حفظ و تقویت مینای دندان و همچنین استفاده از فیشور سیلانتها برای پوشش سطح دندان و جلوگیری از پوسیدگی سطحی.
- ترمیمهای سطحی دندانی: این شامل ترمیمهایی میشود که برای پر کردن حفرهها و آسیبهای جزئی دندانها استفاده میشود. این ترمیمها معمولاً از موادی مانند رزینهای ترمیمی استفاده میکنند.
با انجام مراجعات دورهای به دندانپزشک و اعمال تدابیر پیشگیری، میتوان از بروز مشکلات دهان و دندان جلوگیری کرد و از درمانهای به موقع و هزینه کمتر بهرهبرد.
بررسی مفهوم آسیب های پیشرونده و متوسط
اگر بیتوجهی به پوسیدگی و علائم آسیبهای جزئی در دندانها باعث شود که دست روی دست گذاشته شود، ممکن است آسیب به طور گستردهتری گسترش یابد. در این مرحله، پوسیدگی ممکن است تاج دندان را درگیر کرده و به لایه زیرین آن آسیب بزند. علائم آسیبهای دندانی در این مرحله ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دندان درد: درد شدید در نزدیکی دندان که ممکن است، توسط پوسیدگی یا التهاب ناشی از آن باشد.
- حساسیت دندان: حساسیت به سرما یا گرما که به علت تخریب مینای دندان و رسیدن آثار پوسیدگی به لایه دندانی زیرین ایجاد میشود.
- درد لثه: درد و التهاب لثهها که ممکن است ناشی از عفونت دندان یا پوسیدگی آن باشد.
- آبسه دندان و آبسه لثه: وجود آبسهها که نشانهای از التهاب و عفونت در منطقه دندان و لثه میباشند.
- بوی بد دهان: پوسیدگی و التهاب دندان ممکن است باعث بوی نامطبوع دهان شود.
در مواردی که این علائم ظاهر شود، بهترین کار مراجعه به دندانپزشک است تا به موقع تشخیص داده و درمان انجام شود تا جلوی گسترش آسیب گرفته و از مشکلات بزرگتر جلوگیری شود.
علل ایجاد آسیبهای متوسط
مهمترین علل ایجاد آسیبهای متوسط در دندانها عبارتند از:
- پوسیدگی عمقی: پوسیدگی که به لایههای داخلی دندان، از جمله عاج دندان نفوذ کرده و باعث تخریب دندان شده است.
- خوردگی دندان: آسیب به دندانها ناشی از فشار یا ترکخوردگی در نتیجه استفاده نادرست از دندانها.
- ترکخوردگی عمیق (تا لایه عاج): ترکها و شکستگیهای عمیق در دندانها که به لایه عاج دندان نیز گسترش یافتهاند.
- شکستگیهای دندانی: شکستگیهای ناشی از ضربهها، تصادفات یا فشارهای زیاد بر دندانها.
درمانهای ترمیمی دندان جهت آسیبهای متوسط
ترمیم دندانهای دارای آسیبهای متوسط شامل موارد زیر میشود:
- پر کردن دندان: در این روش، دندانپزشک از مواد ترمیمی مانند رزینهای ترمیمی برای پر کردن حفرهها یا آسیبهای سطحی دندان استفاده میکند.
- باندینگ کامپوزیت: در این روش، مواد ترمیمی کامپوزیت به دندان چسبیده و شکل دندان را بازسازی میکنند.
- اینله و آنله: استفاده از متدهای اینله (ترمیم دندان با مواد مختلف مانند طلا یا سرامیک) و آنله (حفره کردن دندان برای نصب تاج یا کاپ بر روی دندان) برای ترمیم دندانهای با آسیبهای متوسط و تاجهای دندانی میباشد.
با انجام درمانهای ترمیمی متناسب با نوع و میزان آسیب دندان، دندانپزشک میتواند دندانها را به حالت ایدهآل بازسازی کند و از پیشرفت آسیبها جلوگیری کند.
آسیبهای جدی و قابل توجه که همراه با عفونت هستند، شامل موارد زیر میشوند:
- پوسیدگی شدید و عمقی همراه با عفونت دندان: وقوع پوسیدگی شدید و عمیق در دندان که به پالپ نفوذ کرده و عفونت را در داخل دندان ایجاد کرده است. این ممکن است با درد شدید و خوابهای شبانه ناشی از التهاب پالپ همراه باشد.
- شکستگی شدید و عمقی: وقوع شکستگیهای دندانی که به عمق دندان نفوذ کرده و ممکن است باعث عفونت و درد شدید گردد.
- از دست رفتن بخش زیادی از تاج دندان: اگر بخش قابل توجهی از تاج دندان از دست رود و عمق پوسیدگی به حدی برسد که به پالپ نفوذ کند، عفونت و درد ممکن است نتیجه باشد.
- پوسیدگی ریشه دندان: پوسیدگی ریشه دندان، که به عمق ریشهها نفوذ میکند، میتواند به عفونت ریشه دندان و درد شدید منجر شود.
در مواردی که این مشکلات رخ دهند و به پالپ دندان آسیب برسد، عملیات عصبکشی (روت کانال) معمولاً لازم است تا عفونت رفع شود و از پیشرفت آسیبها جلوگیری شود.
درمانهای ترمیمی بعد از عفونت دندان
روشهای ترمیم دندان بعد از عفونت دندان شامل موارد زیر میشوند:
- درمان ریشه (عصب کشی دندان): در صورتی که دندان دچار عفونت شود و پالپ دندان آلوده باشد، بهترین راه حل عصب کشی دندان است. در این روش، دندانپزشک عصب دندان را از بین میبرد و سپس دندان را پر میکند تا از عفونت جلوگیری شود.
- پر کردن دندان عصب کشی شده: پس از عصب کشی دندان، دندانپزشک میتواند دندان را پر کند. این پر کردن معمولاً با استفاده از موادی مانند کامپوزیت یا آمالگام انجام میشود.
- بیلداپ و بازسازی دندان: بیلداپ یک روش پیشرفته ترمیم دندان است که بدون نیاز به تراشیدن دندان انجام میشود. در این روش، دندانپزشک با استفاده از مواد مانند کامپوزیت و آمالگام دندان را بازسازی میکند.
- روکش دندان: روکش دندان یک پروتز دندانی است که برای جایگزینی تاج دندان آسیبدیده استفاده میشود. این پروتزها معمولاً بعد از ترمیمهای گسترده و عمیق دندانی نظیر درمان ریشه (عصب کشی) استفاده میشوند. در این روش، دندانپزشک ممکن است قسمتی از تاج دندان را تراشیده و پروتز دندانی را نصب کند.
مناسبترین روش در درمانهای ترمیمی بعد از عفونت ، توسط دندانپزشک تعیین میشود.
آسیب های غیرقابل بازگشت
در برخی موارد، به علت پوسیدگی شدید و عفونت پالپ دندان، ترمیم دندان و استفاده از درمانهای ترمیمی به روشهای معمولی امکانپذیر نیست و دندان ممکن است بخواهد کشیده شود. در زیر به برخی از روشهای رایج برای ترمیم دندانها و درمانهای ترمیمی اشاره میکنیم:
پرکردن دندان (Dental Fillings)
این روش برای ترمیم پوسیدگیها و حفرها در دندانها استفاده میشود. دندانپزشک پوسیدگی را برداشته و سپس محل آسیب دیده را با مادهای مانند کامپوزیت پر میکند.
روکش دندانی (Dental Crowns)
در صورتی که دندان شکستگی یا پوسیدگی شدید دارد، از روکش دندانی استفاده میشود. در این روش، دندانپزشک تاج مصنوعی را بر روی دندان قرار میدهد تا دندان را حفظ کند.
بریج دندان (Dental Bridges)
این روش برای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده میشود. چندین تاج دندانی به دندانهای سالم در دو طرف شکاف متصل میشوند تا شکاف به جا مانده را بپوشانند.
ایمپلنت دندانی (Dental Implants)
ایمپلنت دندانی به عنوان بهترین روش جایگزینی دندانهای از دست رفته شناخته میشود. این روش شامل استفاده از یک پست ایمپلنت برای جایگزینی ریشه دندان و اتصال دندان مصنوعی به آن میشود.
اینله (Onlay) و آنله (Inlay)
این روشها از جمله درمانهای ترمیمی است که برای ترمیم دندانهای خلفی (آسیاب) استفاده میشوند. اینله زمانی کاربرد دارد که تاج دندان سالم است و نیاز به ترمیم سطوح جونده دندان داریم. آنله هم برای ترمیم سطوح جونده همراه با لبههای دندانی استفاده میشود. این ترمیمها در آزمایشگاه دندانپزشکی ساخته شده و سپس به دندان نصب میشوند.
باندینگ کامپوزیت (Composite Bonding)
این روشها از جمله درمانهای ترمیمی است که برای ترمیم دندانهای جلویی که کنده یا شکستهاند استفاده میشود. با استفاده از رزین کامپوزیت، دندانپزشک لایه به لایه دندان را بازسازی میکند و زیبایی دندان را بازمیگرداند.
همه این روشها توسط دندانپزشکان مجرب انجام میشوند و بستگی به نوع و میزان آسیب دندان، یکی از این روشها انتخاب میشود.
انواع مواد برای درمانهای ترمیمی دندان
مواد ترمیمی دندان شامل آمالگام، رزین کامپوزیت و سرامیک هستند، و هر کدام از این مواد دارای ویژگیها و مزایا و معایب خود هستند. در زیر به تفصیل در مورد هر یک از این مواد ترمیمی دندان توضیح داده میشود:
- آمالگام: آمالگام یکی از قدمت تاریخیترین مواد ترمیمی دندان است که قرنهاست در استفاده قرار دارد.
معایب:
سمیت جیوه: آمالگام حاوی جیوه مایع است که ممکن است به سلامتی آسیب بزند.
تغییر رنگ: آمالگام دارای ظاهر نقرهای است و با رنگ طبیعی دندان مطابقت ندارد و ممکن است رنگ دندانها را تغییر دهد. - رزین کامپوزیت:
مزایا:
قابلیت قالبگیری: رزین کامپوزیت به خوبی به سطح دندان چسبیده و میتواند به آسانی قالبگیری شود.
ظاهر طبیعی: ترمیمهای رزین کامپوزیت ظاهری طبیعی دارند و با دندانها هماهنگ میشوند. - سرامیک:
مزایا:
قوی و بادوام: سرامیک دندانها بسیار مقاوم و قوی هستند.
ظاهر زیبا: سرامیک دندانها دارای ظاهر زیبا و طبیعی هستند.
امکان رنگآمیزی: میتوان سرامیک را به راحتی رنگآمیزی کرد تا با رنگ دندان مطابقت داشته باشد.
در مجموع، هر یک از این مواد ترمیمی دندان دارای ویژگیها و کاربردهای منحصر به فردی هستند و انتخاب مناسبترین ماده بستگی به وضعیت دندان، نیازهای درمانی، و توصیههای دندانپزشک خود دارد. مشورت با دندانپزشک و تیم درمانی در انتخاب مناسبترین ماده ترمیمی دندان بسیار مهم است.
- زیرکونیا
مزایا:
بادوام: زیرکونیا بسیار مقاوم و مستحکم است.
مشابه رزین کامپوزیت: از نظر دوام و کاربرد مشابه رزین کامپوزیت است.
معایب:
انتخاب بین رزین و زیرکونیا بیشتر به زیبایی شناسی دندان مربوط میشود.
بنابراین، انتخاب میان سرامیک و زیرکونیا به ویژگیها و نیازهای دندانی شما و توصیههای دندانپزشک شما بستگی دارد. مهمترین نکته این است که برای انتخاب مناسبترین ماده ترمیمی دندان جهت انجام درمانهای ترمیمی، مشورت با دندانپزشک و تیم درمانی بسیار حیاتی است.
ترمیم دندان شیری کودکان
حفظ و ترمیم دندانهای شیری دارای اهمیت بسیاری است و دندانهای شیری نباید نادیده گرفته شوند. در ادامه به دلایل اهمیت حفظ و ترمیم دندانهای شیری پرداخته میشود:
رشد و تغذیه کودکان
در دوره اولیه رشد، دندانهای شیری کودکان تأثیر بسیار زیادی بر رشد و تغذیه آنها دارند. این دندانها به کودکان اجازه میدهند مواد غذایی مورد نیاز را به خوبی جویده و هضم کنند. از دندانهای شیری برای خوردن غذاها و مواد مختلف استفاده میشود و حفظ آنها به کودکان کمک میکند تا رشد سالم داشته باشند.
حفظ فضای طبیعی
دندانهای شیری طوری طراحی شدهاند که فضایی را برای رویش دندانهای دائمی فراهم میکنند. اگر دندانهای شیری به دلیل پوسیدگی یا شکستگی قبل از موعد مناسب بیفتند، میتواند باعث رویش غیرطبیعی دندانهای دائمی شود یا به نهفتگی دندانهای دائمی منجر شود.
پیشگیری از مشکلات دندانی بعدی
از طریق حفظ دندانهای شیری و اجتناب از پوسیدگی و شکستگی آنها، میتوان از مشکلات دندانی پیچیدهتری مانند نهفتگی دندانهای دائمی و نیاز به ارتودنسی جلوگیری کرد.
در نتیجه، حفظ و ترمیم دندانهای شیری بسیار مهم است و نباید از اهمیت آنها غافل شد. بهترین راهکار برای حفظ دندانهای شیری و ترمیم آنها در صورت لزوم، مشاوره با دندانپزشک و تیم درمانی میباشد.
مراقبت های بعد از عملیات زیبایی دندان
بعد از ترمیم دندان، مراقبتها و نکاتی بسیار مهم هستند.
بعد از ترمیم، ممکن است دندان برای مدتی بی حسی شود به دلیل استفاده از مواد بی حسی توسط دندانپزشک. در این مدت حداقل ۲۴ ساعت، مراقب باشید تا لب، گونه، یا زبان خود را نزدیک به دندان ترمیمی قرار ندهید
تجربه کمی ناراحتی پس از ترمیم دندان کاملاً طبیعی است. حتی ممکن است تا مدتی تمایل کمتری به خوردن غذا داشته باشید. در صورت نیاز، میتوانید با مشاوره دندانپزشک خود داروی مسکن مناسب مصرف کنید.
برای حفظ ترمیم دندان، مراقبتهای خاصی لازم است. به توصیه دندانپزشک خود عمل کنید و تغذیه مناسبی داشته باشید.
پس از ترمیم دندان، ممکن است دندان به گرم و سرد شدن واکنش نشان دهد. در دوره بهبودی از مصرف غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد پرهیز کنید تا حساسیت کاهش یابد.
اگر بافت اطراف دندان ترمیم شده، تحریک شده و با درد همراه شود، میتوانید دندان و لثه خود را برای چند روز با آب گرم و نمک شستشو دهید. این کار به کاهش حساسیت کمک میکند.
سخن آخر
درمانهای ترمیمی دندان اهمیت زیادی در حفظ سلامت دهان و دندانها دارند. از آنجایی که دندانهای سالم و زیبا نقش مهمی در افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد ایفا میکنند، توجه به مراقبت از آنها و انجام ترمیمهای لازم امری بسیار حیاتی است.
با پیشرفت تکنولوژی و علم دندانپزشکی، امکان ترمیم دندانها با مواد مدرن و تکنیکهای پیشرفته به واقعیت پیوسته است. از آنجایی که دندانپزشکان متخصص با دانش و تجربه خود به انتخاب بهترین روشها و مواد برای هر بیمار میپردازند، دریافت مشاوره از دندانپزشک خود در این زمینه بسیار اهمیت دارد. با رعایت مراقبتهای منظم و توصیههای دندانپزشک، میتوانید دندانهای سالم و زیبایی داشته باشید و لذت ببرید.
سوالات متداول
- چه موادی برای ترمیم دندانها استفاده میشود؟
برای ترمیم دندانها از مواد متنوعی مانند رزین کامپوزیت، آمالگام، سرامیک و زیرکونیا استفاده میشود. انتخاب ماده ترمیمی جهت انجام درمانهای ترمیمی، بستگی به نیازها و وضعیت دندان دارد. - آیا ترمیم دندان باعث درد میشود؟
ترمیم دندان ممکن است باعث تجربه کمی ناراحتی پس از انجام ترمیم شود، اما این ناراحتی معمولاً موقتی است و با مصرف داروهای مسکن میتوان آن را کاهش داد. - آیا نیاز است بعد از ترمیم دندان مراقبتهای خاصی داشت؟
بله، باید مراقبتهای خاصی مانند شستشوی دندان به صورت منظم و از مصرف غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد اجتناب نمایید. - آیا ترمیم دندانها دائمی است؟
ترمیم دندانها ممکن است دائمی نباشد و نیاز به تعمیر و تعویض در آینده داشته باشد. اما با مراقبت منظم و تعهد به مراجعه به دندانپزشک میتوان عمر ترمیم را افزایش داد. - آیا بیماریهای دندانی درمانهای ترمیمی را تحت تأثیر قرار میدهند؟
بله، بیماریهای دندانی ممکن است تأثیری بر ترمیمها داشته باشند. به عنوان مثال، پوسیدگی دور دندانهای ترمیم شده میتواند به ترمیمها آسیب برساند. برای حفظ سلامت دندانهای ترمیمی، مراقبت از دهان و دندانها بسیار مهم است.
نظری ثبت نشده